Να 'μαστε πάλι εδώ Αντρέα...

"Να 'μαστε πάλι εδώ Αντρέα..." έγραφε παλιά σ' ένα ωραίο τραγούδι ο αείμνηστος Μανώλης Ρασούλης. Όπου: "οι δρόμοι τρέχουν χιαστί, σημείο Χ κι εμείς παρέα κι ας φύγαν χίλιοι δυό καιροί". Πράγματι, λες και φύγαν χίλιοι δυό καιροί μέσα στις 45 μέρες, που η καραντίνα μας κράτησε "πολιορκημένους" εντός των τειχών. Σαν χίλιους δυό καιρούς μετά και στην επόμενη φάση της πανδημίας, το κρίσιμο σημείο χ μιας διαφορετικής καθημερινότητας, μας κρατά πολύ προσεκτικούς. Σ' ένα παράδοξο, έως απόκοσμο νέο κοινωνικό περιβάλλον, όπου δεν νοείται, ως φυσιολογική κι ακίνδυνη, η απλή χειραψία. Πόσο μάλλον ο εγκάρδιος εναγκαλισμός. Ούτε, ο άνευ χειρουργικής μάσκας, συγχρωτισμός μέσα σε κοινόχρηστα καταστήματα. Επειδή, ένας ενδεχόμενος δεύτερος γύρος της ίδιας πανδημίας, πιθανώς να ισούται με το φόβο ενός αληθινού πολέμου. Σαν με βομβαρδισμούς και συσκότιση...

Ο φόβος που μας κράτησε πειθαρχημένους για 45 μέρες, είναι που μας κράτησε ζωντανούς. Διάβασα ότι στην πόλη μας καταγράφηκαν περίπου 85 κρούσματα ανθρώπων που νόσησαν απ΄ τον covid -19. Αριθμός τόσο πολύ μικρός, που γέννησε αμφιβολίες, για την ένταση της πανδημίας, στους αλαφροΐσκιωτους και στους πολιτικάντηδες. Την ώρα που στην Ιταλία, στην Ισπανία, στο Βέλγιο, στην Αγγλία κι αλλού μαίνονταν καθημερινά οι χιλιάδες νεκροί, τόσοι πολλοί μόλις μέσα σε 45 μέρες. Που θα 'πεί ότι το σχέδιο Τσιόρδα πέτυχε αναμφίβολα. Απλό και για τούτο ευφυές: μόλις εντοπίζονταν ο ασθενής με covid -19, ψάχνανε και βρίσκανε όλες τις ανθρώπινες επαφές που είχε κάμει, κι όλοι μαζί μπαίνανε σε καραντίνα για 14 μέρες. Ασθενείς και υγιείς. Με συμπτώματα και χωρίς. Κάντε αναγωγή του αριθμού των κρουσμάτων της πόλης μας, σ' όλη την Ελλάδα και θα γίνει αντιληπτό το μέγεθος του κατορθώματος του Τσιόρδα. (Που μικρόνοες και μικροπολιτικοί άρχισαν ήδη ανήθικα να τον αποδομούν.) Υποθέτω ότι το ίδιο σχέδιο θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν, τώρα που τέλειωσε ο γενικός εγκλεισμός κι η καραντίνα. Μέχρι να βρεθεί το φάρμακο, για να μη πεθαίνει άδικα τόσος κόσμος. Το εμβόλιο θ' αργήσει. Κι ίσως να μη βρεθεί ποτέ. Επειδή κατά πως λένε, ο covid -19 μεταλλάσσεται αδιάκοπα. Σαν τον ιό του AIDS. Που δεν βρέθηκε εμβόλιο παρά μονάχα φάρμακα κι έτσι αντιμετωπίζεται. Κι αν για το AIDS χρησιμοποιείται προφυλακτικά η καπότα, για τον covid -19 καπότα γίνεται η μάσκα. "Το μπικίνι της μύτης μου" καθώς σχολίασε, χωρατεύοντας εύστοχα, καλός μου φίλος και μυταράς σαν τον Συρανό ντε Μπερζεράκ...

Στην προηγούμενη Μεγάλη Κρίση της πατρίδας μας, που ακόμα δεν την έχουμε ξεπεράσει εντελώς, ακούσαμε την τρομερή φράση: "μαζί τα φάγαμε". Επειδή η κρίση βασικά και μονοσήμαντα ήταν οικονομική. (Εκ τούτου αναδείχτηκε κατόπιν ως κρίση ηθικών αξιών, ως κρίση κοινωνική και πολιτική με άμεσο αποτέλεσμα την νεκρανάσταση του φασισμού, δυστυχώς). Η άθλια γενίκευση του "μαζί τα φάγαμε" επινοήθηκε και προπαγανδίστηκε τρομερά, για να συγκαλυφθούν οι ευθύνες των κυβερνώντων και των φίλων τους και τελικά να πληρώσουμε οι πολλοί, δυσανάλογα τον λογαριασμό, που δυστυχώς παραμένει ακόμα ανοιχτός.

Στον παλιό λογαριασμό προστίθεται νέος! Βαρύτερος κι ασήκωτος για την ταλαίπωρη ψωροκώσταινα. Ντόπιοι κι αλλοδαποί οικονομικοί αναλυτές παραθέτουν στοιχεία σχεδόν για ολική καταστροφή! Κανείς δεν γνωρίζει αν η Ελλάδα μπορεί να τα βγάλει πέρα! Ή καλύτερα, κανείς δεν τολμάει να διατυπώσει τέτοια "μεγαλειώδη" πρόβλεψη, για τα επερχόμενα οικονομικά δεινά της χώρας μας. Κάνουν πως δεν το σκέφτονται! Τι έχουν να 'πούν σάμπως; το "μαζί τα φάγαμε;" Διότι εν μέσω κρίσης, η ευθύνη των κυβερνώντων δεν είναι δυνατόν να εξισώνεται ή να υποκαθίσταται από την ατομική. Οι πράξεις και οι παραλείψεις της πολιτικής εξουσίας δεν κρύβονται πίσω από την "ανοσία" της αγέλης...

Είναι βέβαιο πως η νέα κι επερχόμενη κρίση, απ' την αναγκαστική παύση της εργασίας όλων για δυό μήνες κι απ' την άμεση κι αναπόφευκτη επίδραση του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος, συνθέτει ένα κι ενιαίο σύστημα συγκοινωνούντων δοχείων με την ατελεύτητη προηγούμενη κρίση. Κι αν η διαφθορά και η διαπλοκή δημιούργησαν - κατά γενική παραδοχή κι ομολογία - την προηγούμενη και οιωνεί παρούσα οικονομική και δομική κρίση της Ελλάδας, μπορεί να εκληφθεί η επερχόμενη ως ουρανοκατέβατη; ως Act of God που λέει κι ο αστικός - νομικός κώδικας των ΗΠΑ;

Στη νομική χρήση του αγγλόφωνου κόσμου, ο όρος Act of God (δηλαδή Πράξη του Θεού), περιγράφεται μια φυσική καταστροφή που ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει, όπως ο σεισμός ή το τσουνάμι. Για τα οποία κανένα άτομο δεν μπορεί να καταστεί υπεύθυνο. (Σημείωση: Δείτε την καταπληκτική αυστραλιανή κωμωδία "The man who sued God" - ο άνθρωπος που μήνυσε τον Θεό. Tαινία του 2001.) (Σημείωση δεύτερη: καθώς γράφω τούτο το κείμενο μού 'ρχονται δυό ειδήσεις: α. Τράπεζα Αγγλίας: ιστορικών διαστάσεων η καθίζηζη του ΑΕΠ λόγω covid -19 και β. Moody's κατά Γερμανίας: είναι πιθανό να κάνει ζημιά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).

Επιστρέφοντας στο τραγούδι των Ανδρέα Μικρούτσικου και Μανώλη Ρασούλη, που "οι δρόμοι τρέχουν χιαστί κι εμείς είμαστε στο σημείο Χ" θεωρώ πως η παρούσα, η επερχόμενη κρίση αλλά και η ατελεύτητη προηγούμενη κρίση είναι το μεγαλύτερο ιστορικό σημείο Χ της ελληνικής κοινωνίας. Ή καλύτερα του καθενός μας που λογαριάζει τον εαυτό του "πολίτη" με τον ορισμό του Αριστοτέλη: "ποιός είναι πολίτης; πολίτης είναι αυτός που είναι ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί". Ύστερα από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο η πατρίδα μας βίωσε ιδιαίτερα σημαντικά ιστορικά σημεία Χ. Τον εμφύλιο πόλεμο, την δικτατορία των συνταγματαρχών, την μεταπολίτευση και την πτώχευση του 2009. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τα "καταφέραμε" και υπάρχουμε μέχρι σήμερα. Κι ας ζούμε με δανεικά απ' την ίδρυση του κράτους μας το 1830, την εποχή του βασιλά Όθωνα. Κι ας είμαστε αποικία, προτεκτοράτο και μπανανία, αφού τα κλειδιά του κρατικού μας ταμείου τα κρατά η Μέρκελ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της Λαγκάρντ και το ΔΝΤ. Που χωρίς την άδειά τους δεν μπορούμε να κάμουμε βήμα.

Μήπως, λοιπόν, έφτασε η ωρα Χ για να γίνουμε αληθινοί, πραγματικοί κι Αριστοτέλειοι πολίτες;

Η "φτώχεια που μας κουρέλιασε" που λέει κι ο μεγάλος Τσιτσάνης κι η ανέχεια της επερχόμενης επιπρόσθετης καταστροφής ενέχουν, αυτό που κατά πως λέει πάλι ο Αριστοτέλης: "η φτώχεια είναι ο γονιός της επανάστασης και του εγκλήματος". Να το λοιπόν το σημείο Χ. Είναι η ώρα της ατομικής ευθύνης του καθενός μας, να αποφασίσουμε αν θα εξακολουθήσουμε να ζούμε σε αποικία, προτεκτοράτο ή μπανανία, με μόνη προοπτική τη φτώχεια... Να μπορέσουμε πούμε: μέχρι εδώ! Τραβώντας μια γραμμή στο έδαφος με τη μύτη του παπουτσιού... επειδή η σημερινή κι αυριανή κατάσταση και η ανάγκη μας καλούν να διαλέξουμε αν θα συνεχίσουμε να δεχόμαστε μόνο να μας κυβερνούν. Μέχρι σήμερα απεμπολήσαμε το κύριο γνώρισμα του Αριστοτέλειου πολίτη: δηλαδή να συμμετέχουμε στην άσκηση της εξουσίας και στην απονομή της δικαιοσύνης. Γι' αυτό η κοινωνία μας έφτασε στο σημερινό χάλι και στο φοβερό αδιέξοδο.

Έχοντας ως ατράνταχτο δεδομένο ότι κανείς από τους εκάστοτε κυβερνώντες δεν κατέχει την πλήρη εμπιστοσύνη μας και η ευθύνη των πολιτικών θα πρέπει να είναι το μοναδικό αντίβαρο απέναντι στα διαρκή φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής, όλοι εμείς, σε κάθε στάδιο της χειραφέτησης που συγκροτεί η κρίση, θα πρέπει να τοποθετούμε τους ηγέτες και τους ειδικούς, στις θέσεις που τους αναλογούν. Έχουμε την ευθύνη να πάψουμε να υπομένουμε μοιρολατρικά και άκριτα τις αποφάσεις τους. Έχουμε την ευθύνη να ενισχύσουμε την κριτική μας σκέψη και προ παντός την ενεργό συμμετοχή μας, απαλλαγμένοι από την αιώνια χειμάζουσα κομματικοκρατία. Ίσως έτσι να βρούμε και τις απαντήσεις που ψάχνουμε για την υπέρβαση της κρίσης...

Κι όπως λέει ο Ρασούλης:

"Ναι το ποτάμι δε στερεύει καθάριο τρέχει το νερό

ενώνει δεν μεταναστεύει πηγή και γη με ωκεανό

Κάλλιο που όσο και να κλαίει ο κάθε που θα νοσταλγεί

η ζήση δε γυρνάει replay κι οι δρόμοι τρέχουν χιαστί"